Brakuje maszynistów. „Czy proces szkolenia musi trwać tak długo?”

Kwestie pracownicze są dziś jednym z istotniejszych problemów branży kolejowej. Potwierdził to podczas Kongresu Transportu Intermodalnego Paweł Pucek, członek zarządu ds. sprzedaży w DB Cargo Polska. Mówił także o inicjatywie grupy przewoźników, która chciałaby wprowadzenia zmian prawnych skutkujących skróceniem czasu niezbędnego do uzyskania uprawnień maszynisty.

DB Cargo: Pracownicy to dla przewoźników bariera nr 1

– Jeśli sięgniemy do lat minionych, to widzimy, że istniał wypracowany system szkolenia maszynistów, który był sprawdzony i jasno określony. Funkcjonował przez wiele lat, podczas których maszyniści prowadzili różne lokomotywy, których obsługa wymagała o wiele większej wiedzy niż w przypadku pojazdów współczesnych – przypomniał. Zwrócił uwagę, że mimo technicznego ułatwienia prowadzenia pociągu dziś proces rekrutacji nowych kadr zorganizowany jest tak, że przyszły maszynista musi szkolić się dwa lata, a po 24 miesiącach może dowiedzieć się wraz z jego pracodawcą, że do zawodu się nie nadaje. Zdarza się również, że przed zdobyciem uprawnień kandydat sam rezygnuje z wybranej wcześniej ścieżki, co z punktu widzenia przewoźnika należy traktować jako koszt.

Przedstawiciel DB Cargo Polska postulował więc zmiany prawne, które doprowadziłyby do stworzenia systemu umożliwiającego łatwiejsze pozyskanie pracowników pełniących funkcję maszynisty. – Dziś pracownicy to bariera numer jeden: bardzo trudno pozyskać wykwalifikowaną kadrę, a ta, która jest już na rynku, przemieszcza się od jednego pracodawcy do drugiego – diagnozował sytuację prelegent.

Paweł Pucek podkreślał przy tym, że maszyniści zmieniają pracę ze względu na kwestie płacowe czy socjalne, ale nie tylko. Atrakcyjne dla nich może być też samo miejsce pracy – rozumiane i jako lokalizacja bazy pracodawcy, i jako lokomotywa, którą pracownik będzie obsługiwać. Zaznaczył przy tym, że problem z pozyskaniem odpowiedniej liczby maszynistów ma charakter ogólnokrajowy i nie ogranicza się do sytuacji jednego czy dwóch przewoźników, a dotyka całej branży.

UTK: Trzeba usprawnić system szkolnictwa branżowego

Sprawę tę poruszył także Radosław Pacewicz, wiceprezes Urzędu Transportu Kolejowego. – Myślę, że problem ten zaczyna się na poziomie edukacji zawodowej. Chętnych do techników i szkół zawodowych, którzy potem pracowaliby na kolei, jest mało – zwrócił uwagę uczestnik pierwszej debaty dzisiejszego Kongresu. Zauważył także, że brakuje rozwiązań systemowych, które sprzyjałyby takiemu wyborowi szkoły.

– Co stoi naprzeciw temu, by ktoś po pięciu latach nauki po drobnym przeszkoleniu mógł zostać maszynistą? – pytał przedstawiciel UTK. – Dziś taka osoba może dopiero podejść do egzaminu na licencję, co daje zysk miesiąca czy półtora względem kogoś, kto nie chodził do takiej szkoły – opisywał. Podkreślał jednocześnie, że Urząd, choć może wspierać różne inicjatywy, musi przede wszystkim dbać o przestrzeganie istniejących zapisów prawnych.

Tym niemniej UTK prowadzi obecnie prace nad rozwiązaniem problemów szkolnictwa kolejowego. – Zastanawiamy się, w jaki sposób przy pomocy środków unijnych ulepszyć ten system, zaczynając od materiałów dydaktycznych, a kończąc na współpracy ze środowiskiem – stwierdził Radosław Pacewicz. Dodał bowiem, że docierają do niego sygnały ze strony szkół, że przewoźnicy czy zarządcy infrastruktury nie chcą udostępniać swoich pracowników placówkom dydaktycznym, co utrudnia proces edukacji.