Bezpieczeństwo kolei: Jest dobrze, ale musi być jeszcze lepiej

Poszczególne założenia NZŁ przyniosą – jak przyznał wiceminister infrastruktury Andrzej Bittel – wiele korzyści. – Inwestycje w infrastrukturę i tabor oznaczają wspieranie rozwoju gospodarczego. Elektryfikacja transportu będzie pożyteczna dla środowiska. Digitalizacja poprawi bezpieczeństwo podróży – wyliczył. Wspomniał o programach wpisujących się w cele NZŁ: Kolej Plus, „programie przystankowym”, a także o przekazywaniu samorządom nieruchomości przez PKP SA na cele transportowe za darmo. – Wiele jednak jeszcze przed nami – w każdym podmiocie są rzeczy wymagające poprawienia. Nie zapominajmy o „pierwszej i ostatniej mili”. Kolej nie zbliży się do skali przewozów znanej z lat 80., jeśli nie będzie takiego systemu. Poprzez Fundusz Rozwoju Przewozów Autobusowych wspieramy integrację kolejowo-autobusową – uzupełnił.

Maski, dystans, dezynfekcja – konieczne dla bezpieczeństwa

– Pasażer jest racjonalny: wybiera ten środek transportu, który najlepiej spełni jego potrzeby – jeśli tylko ma cel do podróżowania. Jeśli zachęcamy do ograniczenia mobilności, trudno oczekiwać takich samych liczb pasażerów, jak przed pandemią! – podkreślił wiceminister. Jak dodał, wyzwaniem będzie po ustąpieniu pandemii zachęcenie pasażerów, by wrócili do dotychczasowych zachowań. – Istnieje obawa, że będzie mniej podróży biznesowych: firmy, które zainwestowały w systemy łączności, będą mniej skłonne do wysyłania pracowników w drogę – podał przykład.

Według przytoczonych przez Bittela statystyk sektor transportu kolejowego przewozi dziś średnio ok. 40% liczby pasażerów, na którą pozwalają limity napełnień. W godzinach szczytu z powodu zwiększonego zainteresowania trzeba jednak zwiększać pojemność składów. Jak przypomniał mówca, restrykcyjne przestrzeganie zasad – „dezynfekcja, dystans, maski” – to warunek bezpieczeństwa i możliwości przyszłego poluzowania limitów.

UTK: Maszyniści – lepsze szkolenie, dokładniejszy nadzór

Na inne, techniczne aspekty bezpieczeństwa zwrócił uwagę wiceprezes Urzędu Transportu Kolejowego Kamil Wilde. – Największa nadchodząca zmiana w procesie szkolenia maszynistów to państwowy egzamin na licencję i pierwsze świadectwo, który zacznie obowiązywać 1 stycznia 2023 r. Jednym z komponentów będzie jazda na symulatorze. Zweryfikujemy w ten sposób reakcje maszynistów w sytuacjach niestandardowych, co zawsze było problemem – uzasadnił tę zmianę Wilde.

W toku jest też procedura zmiany Ustawy o Transporcie Kolejowym w sprawie Centrum Egzaminowania i Monitorowania Maszynistów. – Mamy już powierzchnię, ogłosiliśmy przetarg na dostawę symulatorów. Powstanie też Krajowy Rejestr Maszynistów z pełnymi informacjami na temat ich pracy. Taki system musi być uzupełnieniem dobrego szkolenia. W każdym systemie najsłabszym ogniwem jest człowiek – przekonywał reprezentant UTK. Poprawie bezpieczeństwa i lepszemu nadzorowi nad pracą maszynistów ma też służyć tworzony wraz z Ministerstwem Infrastruktury Krajowy Program Wdrażania TSI „Sterowanie”. Plan wdrażania ERTMS przewiduje zabudowę ETCS na części polskiej sieci (ok. 8200 km linii) do 2050 r. Według Wilde ma on stopniowo zastąpić przestarzały już system SHP, wywodzący się z lat 60. ubiegłego wieku. Reszta sieci ma być zarządzana z wykorzystaniem suplementu, określanego jako „Limited Supervision”.

Coraz mniej wypadków na kolei

– W ruchu lądowym kolej jest już dziś najbezpieczniejszym środkiem transportu – podkreślił Wilde. W 2020 r. na sieci miało miejsce 425 wypadków – znacznie mniej, niż w poprzednim, nie tylko w liczbach bezwzględnych, ale także w przeliczeniu na jednostkę pracy przewozowej (niecałe 2 wypadki na milion pociągokilometrów to najlepszy wynik od co najmniej dekady). Co więcej, dwie trzecie zdarzeń miały źródło poza systemem kolejowym (np. wypadki na przejazdach z winy kierowców lub wtargnięcia na tory).

Wiceprezes UTK wspomniał o zmianach prawnych na szczeblu unijnym, mających na celu dopuszczenie do ruchu pojazdów autonomicznych. – Agencja Kolejowa Unii Europejskiej zajmuje się już tym tematem podczas prac nad rewizją TSI. Wiele uwagi poświęca mu też Inicjatywa Shift2Rail. Wstępne badania co do autonomicznych pojazdów metra, lekkiej kolei czy obsługujących terminale lotnicze wykazały, że możemy zaoszczędzić do 20% energii – poinformował.