Urząd Transportu Kolejowego, w „Sprawozdaniu z funkcjonowania rynku transportu kolejowego w 2018” zamieścił bardzo wiele ciekawych danych. Obraz kolei w Polsce nie wydaje się w nim tak dobry, jak wynika z rosnących wyników przewozowych operatorów.
Bardzo ciekawa część raportu dotyczy wagonów pasażerskich, które wciąż są podstawą wożenia pasażerów na większe odległości. Z analizy UTK wynika, że: po pierwsze spada ich liczba we wszystkich spółkach, które ich używają (niemal wszystkie należą do PKP Intercity, bardzo mała część do Przewozów Regionalnych). Po drugie: przewóz na większe odległości w większym stopniu niż przed laty, opiera się na elektrycznych zespołach trakcyjnych, gdzie możliwość reakcji na zwiększone potoki pasażerskie np. w weekendy, jest niezwykle ograniczona. Skutkuje to często zatłoczeniem tych pociągów.
Mniej wagonówW 2018 roku polscy operatorzy dysponowali łącznie 2047 wagonami pasażerskimi (nie wliczając w to wagonów, z których złożone są elektryczne zespoły trakcyjne, zarówno dalekobieżne, jak i regionalne). Co ciekawe: dwa lata wcześniej było ich 2237.
W tej liczbie na przestrzeni dwóch lat o 114 wagonów zmniejszyła się liczba wagonów klasy drugiej i o 21 – klasy pierwszej. W tym wypadku przyczyną jest głównie kasacja nieużywanych od lat wagonów, należących do Przewozów Regionalnych. W stosunku do roku 2016 mniej jest wagonów gastronomicznych (86 w roku 2016, 96 w roku 2017 i 79 w roku 2018), w tym zakresie PKP Intercity
chce jednak odbudować swój potencjał, kosztem wagonów 1 klasy z przedziałami biznesowymi.
Na przestrzeni dwóch lat
dramatycznie spadła liczba sprawnych kuszetek, których w Polsce używa tylko PKP Intercity. Jeszcze w 2016 roku było ich 93, podczas gdy w zeszłym roku UTK doliczył się ich tylko 60 sztuk. Od 2016 ograniczono liczbę pociągów nocnych, a część z nich obsługiwana jest ezt, co wyklucza stosowanie wagonów z miejscami do leżenia. Część kuszetek zastępowana jest wagonami sypialnymi, ale – uwaga – ich liczba także spadła na przestrzeni dwóch lat ze 142 do 135.
Wagony mają wysoki średni wiekBardzo wysoki jest wiek wagonów pasażerskich w Polsce, który wynosi 30,6 roku. Należy jednak zaznaczyć, że wagon pasażerski jest konstrukcją dość wytrzymałą i okres jego życia, pod warunkiem należycie wykonanych przeglądów i napraw, może dojść do 40 lat. W liczbie, na którą zwraca uwagę UTK są wagony z lat 80., które zostały jednak gruntownie zmodernizowane. Niepokojące wydaje się jednak to, że PKP Intercity w obecnie trwającej perspektywie, zamówiło
tylko 81 nowych wagonów, głównie do pociągów ekspresowych i międzynarodowych.
W roku 2018 tylko 36% wagonów, z których znaczna większość należy do PKP Intercity, była klimatyzowana. 11% z nich wyposażona była w nadajniki do bezprzewodowego internetu. 12% z nich posiadała przestrzeń dla rowerów. Dzięki akcji przebudowy toalet w ramach napraw P3 i P4 nawet starszych wagonów w latach 2015-2016, aż 45% wagonów posiadało w 2018 roku toalety z systemem zamkniętym i liczba ta w tym roku jeszcze wzrosła. Niestety, w 2018 roku jedynie 4% wagonów była w stanie przyjąć na pokład bez problemu osobę niepełnosprawną.