UTK: Rok 2017 był dla kolei najlepszy od lat

W minionym roku przewoźnicy pasażerscy wykonali pracę eksploatacyjną na poziomie 162,3 mln pociągokilometrów. W porównaniu z 2016 r. wartość ta wzrosła o 1,4 % co oznacza, że pociągi przewoźników pasażerskich przejechały o ok. 2,3 mln km więcej. – Rosnąca liczba pasażerów to niewątpliwy dowód, że Polacy chętnie wracają na kolej. Oferta coraz lepiej odpowiada potrzebom podróżnych. Wygodne, nowe lub zmodernizowane pociągi, krótsze czasy przejazdu, odpowiednie ułożenie rozkładu oraz nowe, przyjaźniejsze dworce – to zachęca do podróżowania – podsumowuje Ignacy Góra, Prezes UTK.

Rekord ostatnich lat w przewozach pasażerskich

W roku 2017 UTK odnotował wzrost na rynku przewozów pasażerskich, zarówno w liczbie przewiezionych pasażerów, jak i w wykonanej pracy przewozowej. Z usług przewoźników skorzystało blisko 303,6 mln pasażerów to jest o prawie 3,8% więcej niż w roku poprzednim. Po raz ostatni zbliżona do tego wyniku liczba pasażerów skorzystała z kolei w 2002 r., a więc 15 lat wcześniej.

W porównaniu z rokiem ubiegłym udziały w rynku zarówno pod względem liczby pasażerów i pracy przewozowej w większości spółek pozostały na zbliżonym poziomie. Warto zauważyć, że blisko 75% pasażerów podróżowało Przewozami Regionalnymi, Kolejami Mazowieckimi, PKP Intercity bądź PKP SKM w Trójmieście. Udział trzeciej co do wielkości spółki w rynku, PKP Intercity, wzrósł o blisko 1 pkt proc. i wyniósł 14,1% w porównaniu do 13,2% w 2016 r. Porównując rok 2017 do 2016 wzrosły też udziały Kolei Dolnośląskich, WKD, Kolei Małopolskich i Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej.

Rys. 1 Liczba pasażerów w kolejowych przewozach pasażerskich w latach 2008 – 2017 (przewozy normalnotorowe), mat. UTK

Dane pokazują, że spółka PKP Intercity, będąca największym przewoźnikiem realizującym przewozy długodystansowe odnotowała wzrost liczby pasażerów o ponad 11,2% (ponad 4,3 mln pasażerów) w porównaniu do 2016 r.

Największym przewoźnikiem regionalnym pozostały Przewozy Regionalne działające pod marką konsumencką Polregio. W przypadku tego przewoźnika liczba pasażerów wzrosła przez rok o blisko 400 tysięcy i jest najwyższym wynikiem spółki w ciągu ostatnich trzech lat. Wśród przewoźników regionalnych i aglomeracyjnych największe wzrosty zanotowały spółki: Koleje Dolnośląskie (o blisko 2,1 mln), Łódzka Kolej Aglomeracyjna (o ponad 1,3 mln), Koleje Mazowieckie (o niecałe 1,2 mln) oraz Koleje Małopolskie (o prawie 0,9 mln). Największy procentowy wzrost zainteresowania ofertą w porównaniu z rokiem ubiegłym wystąpił dla przewoźników obsługujących województwa łódzkie, dolnośląskie oraz małopolskie. Wśród przewoźników samorządowych realizujących przewozy w aglomeracji warszawskiej wzrost wyniósł blisko 1,3 mln pasażerów, tj. 1,4% w stosunku do danych za 2016 r. W 2017 r. wykonano pracę przewozową o blisko 6% większą niż w roku poprzednim. Wyniosła ona 20,3 mld pasażerokilometrów.

Rys. 2 Udział przewoźników pasażerskich wg liczby pasażerów w 2017 r. Mat. UTK

Przewoźnicy pasażerscy wykonali pracę eksploatacyjną na poziomie 162,3 mln pociągokilometrów. W porównaniu z 2016 r. wartość ta wzrosła o 1,4%, co oznacza, że pociągi przewoźników pasażerskich przejechały o ok. 2,3 mln km więcej.

Rok 2017 stał pod znakiem kolejnych inwestycji taborowych i zmian jakościowych wśród przewoźników pasażerskich. Nowy tabor został zakupiony przez kilku przewoźników, na bieżąco modernizowany był też tabor używany (m.in. modernizacja EN57). Co ważne, przewoźnicy i zamawiający poświęcają większą uwagę wymaganiom interoperacyjności. Warto zaznaczyć, że znaczna część nowego taboru eksploatowanego w naszym kraju została wyprodukowana w Polsce. Inwestycje taborowe są planowane przez wszystkich przewoźników również w następnych latach, a wśród nich przedstawiane są plany taborowe, w których inwestycje sięgają kilku miliardów złotych.

W 2017 r. oprócz nowego taboru przewoźnicy zaproponowali pasażerom rozwiązania w zakresie ofert biletowych nawiązujących do idei wspólnego biletu, takich jak przygotowany przez Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa oraz PKP Pakiet Podróżnika czy Wspólny Bilet Samorządowy. Rozwijane były także oferty, w których kolej jest wykorzystywana jako ważna część transportu miejskiego. Wielu przewoźników rozwijało inicjatywy, które miały na celu zachęcenie podróżnych do korzystania z usług kolei. Wśród nich były oferty promocyjne czy uruchamianie pociągów specjalnych. W drugiej połowie 2017 r. na wielu odcinkach rozpoczęły się inwestycje infrastrukturalne, które wymagają właściwej koordynacji działań zarządców oraz przewoźników. Tylko wtedy, gdy uda się zminimalizować utrudnienia dla pasażerów podczas remontów, można myśleć o unikaniu trendu odwracania się pasażerów od kolei.

Na wyniki przewozowe nie wpłynęły istotnie modernizacje linii kolejowych. W drugiej połowie 2017 r. na wielu odcinkach rozpoczęły się inwestycje. W pewnym stopniu zakłóciły one wzrost ruchu pasażerskiego. Niektóre remonty wymagają całkowitego zamknięcia linii, np. z Warszawy Zachodniej do Grodziska Mazowieckiego. Prowadzone są również gruntowne modernizacje głównych ciągów komunikacyjnych jak w przypadku odcinka linii kolejowej E20 Poznań – Warszawa,. Jednak mimo tych zamknięć rok 2017 okazał się dużo lepszy od 2016 - podsumowuje Urząd Transportu Kolejowego

Duży wzrost przewozu towarów

Jak zaznacza UTK, rok 2017 był wyjątkowy także w przewozach towarowych. Zanotowano wzrost zarówno w masie towarów, jak i w pracy przewozowej czy eksploatacyjnej. Średnia odległość przewozu jednej tony pozostała na zbliżonym poziomie do roku ubiegłego i wyniosła 228, 5 km. Przez cały ubiegły rok wzrost przewiezionej masy wyniósł 7,9 % (z 222,2 mln ton w 2016 r. do 239,9 mln ton w 2017). – Od kilku lat w przewozach towarowych można było obserwować stagnację, a nawet delikatne spadki masy przewiezionych towarów. Dlatego rok 2017 był wyjątkowy, bo mogliśmy zaobserwować wzrosty także w przewozie towarów – cieszy się Ignacy Góra, Prezes UTK.

Przewoźnicy przetransportowali 239,9 mln ton ładunków, co stanowiło wzrost o ponad 7,9% w porównaniu do 2016 r. W roku 2011 - ostatnim rekordowym na rynku przewozów – wzrost osiągnięto w związku z inwestycjami realizowanymi w ramach EURO 2012. Wzrost masy przewiezionych ładunków w 2017 r. związany był z ogólnym ożywieniem wielu gałęzi gospodarki i szeregiem nowych inwestycji. Praca przewozowa w 2017 r. wyniosła 54,8 mld ton-km i była wyższa niż w 2016 r. o 4,2 mld ton-km, tj. 8,3%. Minimalnie zwiększyła się średnia odległość przewozów z 227,8 km w 2016 r. do 228,5 km w 2017.W 2017 r. przewoźnicy towarowi wykonali pracę eksploatacyjną na poziomie 80 mln pociągokilometrów – o 8,2% więcej niż rok wcześniej.

Rys. 3. Praca przewozowa w kolejowych przewozach towarowych w latach 2010 – 2017 (przewozy normalnotorowe). Mat. UTK

W oparciu o szczegółowe dane za trzy kwartały 2017 r. widać, że na wyniki wpłynęły większa ilość przewozów intermodalnych oraz ładunków masowych, takich jak węgiel czy kruszywo. Pomimo że dane za 2017 r. wskazują na lepszą sytuację przewozów towarowych niż w ostatnich latach, koniecznym wydaje się stworzenie odpowiednich warunków do wspólnego, jak najbardziej uzasadnionego ekonomicznie wykorzystania sieci kolei i dróg podczas przewozu ładunków. Konieczność zwiększenia roli kolei podkreślana jest od wielu lat. Porównując pracę przewozową w transporcie towarów koleją i w transporcie drogowym można zauważyć, że w ostatnich latach transport drogowy odnotowuje systematyczny wzrost, natomiast transport kolejowy pozostawał właściwie na stałym poziomie i dopiero w ubiegłym roku zanotował wzrost - zauważa UTK.

W celu zrównoważenia pozycji obu gałęzi transportu powinny zostać podjęte odpowiednie działania związane z funkcjonowaniem całego systemu. Wśród działań równoważących znaczenie kolei w przewozie towarów znajduje się funkcjonująca dotychczas ulga intermodalna. Przewoźnicy towarowi widzą potencjał tego segmentu wskazując m.in. w prognozach taborowych chęć zakupu lokomotyw wielosystemowych oraz wagonów platform dostosowanych do przewozów intermodalnych. Zdaniem Prezesa UTK, ulga intermodalna powinna być zapewniona na wiele lat, a dodatkowo może być rozszerzana tak, by na przykład promować przewoźników posiadających tabor zgodny z TSI i wyposażony w sygnalizację kabinową.

UTK przyznaje, że przewoźnicy starają się sami zwiększać swoją konkurencyjność m.in. uruchamiając liniowe pociągi rozkładowe czy organizując przewozy rozproszone. Istotnym jest właściwe wykorzystanie potencjału geograficznego Polski, na który wskazują m.in. operatorzy morskich terminali intermodalnych. Urząd podkreśla, że powinny zostać również podjęte działania mające na celu rozwiązanie pozostałych problemów związanych z infrastrukturą i obsługą pociągów, które pomimo dobrych wyników przewozowych były poruszane przez opinię publiczną – m.in. problem obsługi pociągów na terenie Małaszewicz i dużych opóźnień w realizacji przewozów.

Dane, jakie posiada Urząd Transportu Kolejowego na koniec stycznia obejmują jedynie podstawowe parametry. Szczegółowe statystyki będą sukcesywnie publikowane w pierwszym kwartale 2018 r., natomiast pełne dane zostaną przedstawione w „Sprawozdaniu z funkcjonowania rynku transportu kolejowego w 2017 r.”, które ukaże się do końca lipca tego roku.