Szybsze kształcenie maszynistów po „kolejówkach"? UTK proponuje zmiany

Zapisy ustawy o transporcie kolejowym ułatwiają zdobycie zawodu maszynisty absolwentom szkół kolejowych. Z obowiązku odbycia szkolenia na licencję maszynisty zwolnieni są kandydaci, którzy posiadają dyplom potwierdzający kwalifikacje w zawodach, w których programy kształcenia zawierają zagadnienia z zakresu budowy pojazdów szynowych, ruchu kolejowego i sygnalizacji kolejowej lub ukończyli studia wyższe na kierunkach zawierających takie zagadnienia. Zasady te są zapisane w art. 22 ust. 2a ustawy o transporcie kolejowym. Ważne, aby programy nauczania w jak najpełniejszym zakresie obejmowały te obszary – zarówno, jeśli chodzi o teorię, jak i aspekty praktyczne –uważa UTK.

Obecnie absolwenci szkół średnich o profilu kolejowym uzyskują tytuły zawodowe: technika automatyka sterowania ruchem kolejowym, technika dróg i mostów kolejowych, technika transportu kolejowego lub technika elektroenergetyka transportu szynowego.

Z przeprowadzonej przez UTK analizy wynika, że w programach nauczania szkół kształcących w zawodach technika transportu kolejowego oraz technika elektroenergetyka transportu szynowego uwzględniono wszystkie zagadnienia wymagane przez ustawę o transporcie kolejowym. Z kolei w przypadku kształcenia techników automatyki sterowania ruchem kolejowym oraz techników dróg i mostów kolejowych nie uwzględniono zagadnień z zakresu budowy pojazdów szynowych. Uniemożliwia to osobom posiadającym taki tytuł szybsze zdobycie zawodu maszynisty.

W czasie spotkania przedstawiciele UTK zwrócili uwagę, że zmodyfikowanie podstaw programowych w średnich szkołach o profilu kolejowym może mieć wpływ na zwiększenie dostępności zawodu maszynisty dla młodych absolwentów kolejowych szkół średnich. – Odpowiednie uzupełnienie programów nauczania może ułatwić likwidację luki pokoleniowej wśród maszynistów – przekonywał Ignacy Góra, prezes Urzędu Transportu Kolejowego. – Od dłuższego czasu UTK alarmuje, że na kolei może zabraknąć odpowiednio wykwalifikowanych pracowników. Wielu pracodawców podjęło już pierwsze działania, by temu przeciwdziałać, ale potrzebne są także działania takie jak podejmowane przez Urząd – dodał. Jak wynika z danych UTK, w czwartym kwartale 2016 r. 57% czynnych zawodowo maszynistów na rynku kolejowym znajdowało się w przedziale wiekowym 50 plus.

W trakcie spotkania podkreślono również jak istotne jest wykorzystywanie nowoczesnych i innowacyjnych narzędzi multimedialnych czy e-podręczników w procesie kształcenia. Wykorzystanie multimedialnych pomocy naukowych pozwala zapoznać uczniów z różnorodnymi rozwiązaniami technicznymi i pokazać ich wykorzystanie w różnych warunkach eksploatacyjnych. Prezes UTK na początku tego roku zwrócił się także do 51 szkół średnich i wyższych o profilu kolejowym z apelem o uwzględnienie odpowiednich wymogów ustawy o transporcie kolejowym podczas tworzenia programów nauczania – tak by ułatwić zdobycie zawodu maszynisty. Istotne jest również, by informować uczniów i studentów o możliwości uzyskania licencji maszynisty wydawanej przez prezesa Urzędu Transportu Kolejowego.

Aby samodzielnie prowadzić pociągi, należy spełnić kilka wymagań. Pierwszy etap to zdobycie licencji maszynisty wydawanej przez prezesa UTK. Do jej uzyskania trzeba odbyć szkolenie, zaliczyć pozytywnie badania lekarskie i psychologiczne oraz zdać egzamin w ośrodku szkolenia i egzaminowania maszynistów i kandydatów na maszynistów. Licencję może uzyskać osoba, która nie była karana za przestępstwo umyślne, ukończyła 20 lat, ma co najmniej wykształcenie zasadnicze zawodowe. Odpowiednie wykształcenie może przyspieszyć ten etap. Wtedy można eksternistycznie podejść do egzaminu.

Drugi etap to zdobycie świadectwa maszynisty. Kandydat na maszynistę powinien zatrudnić się u przewoźnika lub zarządcy infrastruktury. Zostanie wtedy skierowany na półtoraroczne szkolenie. Później potrzebne są kolejne badania lekarskie i zdanie egzaminu ze znajomości infrastruktury kolejowej i taboru. UTK chce, aby na obu etapach poprawić jakość szkolenia oraz zapewnić jego obiektywną ocenę. Dlatego należy rozdzielić szkolenie w ośrodkach szkolenia i egzaminowania maszynistów oraz kandydatów na maszynistów od egzaminowania, które powinno się odbywać w ośrodkach nie zajmujących się szkoleniem.