PKP S.A. stawia na ekologię

PKP S.A. wytypowała 464 obiekty, wobec których zidentyfikowano potrzeby inwestycyjne. 139 projektów inwestycyjnych jest już w trakcie realizacji. Wszystkie planowane przedsięwzięcia powinny zostać zakończone w obecnej perspektywie unijnej.

Mniejsze zużycie energii

Z punktu widzenia ekologii, najważniejszym celem modernizacji dworców jest zapewnienie wysokiej efektywności energetycznej obiektów. Chodzi zarówno o zmniejszenie zapotrzebowania na energię, jak i wynikające z tego ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. Nie bez znaczenia są też oszczędności finansowe wynikające z wprowadzenia tego typu rozwiązań.

Wszelkie prace inwestycyjne, związane z budową nowych i modernizacją istniejących obiektów dworcowych, nakierowane są zatem na zastosowanie rozwiązań zwiększających efektywność energetyczną w zakresie elementów budowlanych (podniesienie skuteczności izolacji cieplnej ścian, dachów, okien i drzwi, zapewnienie wysokiego poziomu szczelności budynku), nowoczesnych instalacji w budynku – takich jak ogrzewanie, wentylacja, klimatyzacja czy instalacje wodno-kanalizacyjne i elektryczne (m.in. energooszczędne oświetlenie obiektu). Duże znaczenie w tym kontekście mają również zaawansowane systemy sterowania, umożliwiające oszczędne gospodarowanie zasobami.

Dobrym przykładem ekologicznego podejścia obiektów PKP S.A. jest przygotowywana przebudowa zabytkowego dworca Gdańsk Główny. Tutaj oprócz podniesienia efektywności energetycznej budynku, poprzez zaprojektowanie odpowiednich rozwiązań budowlanych oraz instalacyjnych, planowane jest również wykorzystanie wody szarej do spłukiwania toalet i odzysk wody deszczowej dachu. Inne przewidywane rozwiązania to wykorzystanie powietrznych pomp ciepła, które będą współdziałały z centralną klimatyzacją, wydajną wentylacją z odzyskiem ciepła, a także wykorzystaniem kondensacyjnych kotłów gazowych.

Na wszystkich modernizowanych dworcach standardem są rozwiązania pozwalające na oszczędzanie energii elektrycznej. Schody ruchome wyposażane są w funkcję „standby”, która umożliwia automatyczne zatrzymywanie schodów i platform w momencie, gdy nie korzystają z nich podróżni. Odzysk energii przewiduje się też w windach i dźwigach czy urządzeniach wentylacyjnych. Nad całościowym funkcjonowaniem dworca czuwa system automatyki budynkowej BMS, który pozwala na „inteligentne zarządzanie” obiektem. Powszechna jest też automatyczna armatura spłukująca w toaletach, a także zastosowanie ekologicznych źródeł ciepła.

PKP S.A. rozważa też wprowadzenie szeregu nowych rozwiązań, takich jak ekologiczne transformatory, szersze wykorzystanie instalacji fotowoltaicznej oraz opraw LED ze sterowaniem poprzez czujniki ruchu.

Dworce systemowe innowacyjne także w kwestii ekologii

Najbardziej kompleksowe podejście w zakresie rozwiązań sprzyjających środowisku zastosowano podczas realizacji projektu innowacyjnych dworców systemowych (IDS) – niewielkich, odpowiednio dostosowanych do potrzeb podróżnych obiektów. Ponieważ są to dworce budowane od nowa, przy ich projektowaniu można zastosować kompleksowe rozwiązania techniczne sprzyjające ochronie środowiska naturalnego. Do tej pory powstały cztery takie dworce – na stacjach Mława, Ciechanów, Nasielsk i Strzelce Krajeńskie Wschód. Pierwszy, wybudowany na stacji Nasielsk, IDS został wyposażony w energooszczędne oświetlenie LED z czujkami ruchu. Zamontowano tam również panele z ogniwami fotowoltaicznymi do produkcji energii elektrycznej dla oświetlenia zewnętrznego oraz powietrzną pompę ciepła. Podobnie jak w przypadku pozostałych IDS-ów, na dworcu funkcjonuje system iluminacji, który rozświetla stację w chwili, gdy pojawia się na niej pociąg. Natomiast woda deszczowa wykorzystywana jest do celów sanitarnych. Ponadto w budynku zainstalowano efektywną wentylację z odzyskiem ciepła. Podobne rozwiązania zastosowano również w Mławie. Natomiast na terenie dworca Strzelce Krajeńskie Wschód wykorzystano wysokoefektywne kotły gazowe.

Zarówno w przypadku Mławy, jak i Strzelec Krajeńskich Wschód zamontowano tzw. zielony dach, który umożliwia gromadzenie pewnych ilości wody, co poprawia wilgotność powietrza w najbliższym otoczeniu budynku. Natomiast na dworcu w Ciechanowie jako element grzewczy zastosowano gruntową pompę ciepła z odwiertami pionowymi.

Dworców systemowych będzie więcej

PKP S.A. zamierza kontynuować program budowy innowacyjnych dworców systemowych. Obecnie trwają przygotowania do podobnych inwestycji w Nidzicy i Bielsku Podlaskim. Plany kolejowej spółki obejmują także Pomiechówek, Oświęcim i Sędziszów Małopolski. Projekty zakładają m.in. zastosowanie pomp ciepła, odzysk wody szarej i deszczowej, wentylacje mechaniczne z odzyskiem ciepła i oświetlenie LED. Konkretne rozwiązania będą zależały od poszczególnych lokalizacji. Przykładowo, w Pomiechówku przewidziano pompę ciepła ze źródłem dolnym, gruntowym, a także chłodzenie oparte na dolnym źródle oraz instalacji wody lodowej, zasilającej klimakonwektory oraz chłodnicę central wentylacyjnych. Wentylacja mechaniczna nawiewowo-wywiewna umożliwi odzysk ciepła, a retencjonowana woda deszczowa będzie wykorzystywana do spłukiwania toalet. Podobne rozwiązania mają zostać zastosowane na dworcach w Nidzicy i Bielsku Podlaskim. Z kolei w Oświęcimiu i Sędziszowie Małopolskim planowane są m.in. wentylacje mechaniczne z odzyskiem ciepła oraz odzysk wody szarej lub deszczowej.

Dworce bezpieczne i dostosowane do potrzeb wszystkich podróżnych

PKP S.A. bardzo dużą wagę przywiązuje również do kwestii bezpieczeństwa i dostosowania dworców do potrzeb wszystkich grup podróżnych, w tym osób o ograniczonej mobilności. Należące do spółki obiekty są dostosowywane do europejskich wymogów wynikających z dyrektywy TSI. Na dworcach pojawiają się więc oznaczenia dotykowe z liniami prowadzącymi, wyznaczającymi wolną od przeszkód drogę przejścia; poręcze i specjalne, dedykowane tablice informacyjne oznaczone alfabetem Braille’a. Miejsca parkingowe, toalety, kasy i biletomaty są dostosowywane do potrzeb wszystkich pasażerów. Okienka kasowe są odpowiednio obniżone, umożliwiając łatwy dostęp dla osób na wózkach inwalidzkich. W kasach stosowane są też pętle indukcyjne dla osób niedosłyszących. Natomiast różnice poziomów, podróżni z ograniczonymi możliwościami poruszania się, mogą pokonać dzięki windom bądź pochylniom.

Na modernizowanych dworcach likwidowane są też bariery architektoniczne. Stosowane są posadzki antypoślizgowe zaś drzwi wymieniane są na bezprogowe lub z progami niskimi, sfazowanymi, o wysokości nieprzekraczającej 20 mm. Wszyscy podróżni mogą korzystać ze spójnego systemu statycznej i dynamicznej informacji pasażerskiej – zarówno z drogowskazów, zapowiedzi, jak i wyświetlaczy. Charakterystyczne granatowe tablice są dodatkowo oświetlone, co ułatwia odczytywanie komunikatów.

Na zwiększenie poziomu bezpieczeństwa podróżnych korzystających z dworców kolejowych wpływa monitoring wewnętrzny i zewnętrzny, a na większych dworcach także całodobowa ochrona. Na wybranych dworcach premium podróżni w razie zagrożenia mogą korzystać z systemu powiadamiania SOS. Pomieszczenia techniczne są natomiast zabezpieczone systemem kontroli dostępu z sygnalizacją włamania i napadu.

Oddzielna kwestia to bezpieczeństwo przeciwpożarowe. Remontowane budynki muszą spełniać najnowsze normy w tym względzie i niezbędnym elementem odbiorów jest opinia straży pożarnej. W budynkach zainstalowane są systemy sygnalizacji pożaru, a bezpieczeństwo w sytuacji zagrożenia zapewnia także awaryjne oświetlenie ewakuacyjne, przeciwpożarowy wyłącznik prądowy oraz dźwiękowy system ostrzegania do nadawania komunikatów o ewakuacji.