Pasażerska kolej dalekobieżna na Roztoczu

Przywrócenie połączeń dalekobieżnych przez Roztocze nastąpiło po niespełna 7 latach, kiedy to "konieczność dziejowa" zlikwidowała ostatnie z nich. Wraz z nimi zamknięto poczekalnie i kasy biletowe. Potem przywrócono pociągi regionalne, kursujące jednak tylko sezonowo. Dlatego przywrócenie połączeń dalekobieżnych entuzjastycznie zostało przyjęte przez lokalne społeczności, o czym świadczyły artykuły w prasie lokalnej. Zapowiedzi zostały zrealizowane w grudniu. Wprawdzie życie zweryfikowało entuzjazm, bo nowoczesny skład pociągu zastępowany jest autobusem, problemem są także opóźnienia. Jednak faktem jest, że całoroczna kolej pasażerska wróciła na Roztocze, dzięki czemu na przez cały rok obsługiwanych jest ok. 85 km linii wraz z 5 miejscami, gdzie podróżni mogą wsiąść do pociągu.

Obecnie przez południowo-wschodnią część województwa lubelskiego i północno-wschodni „zakątek” regionu podkarpackiego kursuje przez cały rok (ale niecodziennie) grupa wagonów, dołączana do nocnego pociągu IC Antares relacji Przemyśl Główny – Wrocław Główny. Kursujący między Zamościem a Jarosławiem skład zatrzymuje się na stacjach/ przystankach: Zawada, Szczebrzeszyn (miasto liczące 5,2 tys. mieszkańców), Zwierzyniec (3,3 tys.), Susiec (1,3 tys.), Bełżec (2,7 tys.), Lubycza Królewska (2,6 tys.), Hrebenne, Werchrata, Horyniec Zdrój (2,7 tys.), Lubaczów (miasto powiatowe, 12,4 tys.) i Oleszyce (3,2 tys.).

Stan infrastruktury liniowej nie pozwala na rozwijanie wysokich prędkości – na większą część trasy pociągi osobowe mogą jechać z prędkością 70 km/h, w dodatku występują ograniczenia prędkości (wynikające z niezachowanej widoczności na przejazdach, układu geometrycznego toru, stanu elementów nawierzchni...). Czas przejazdu 178 km między Zamościem a Jarosławiem to 3 godziny 31 minut. Wpływ na to bez wątpienia ma szlak Werchrata – Horyniec Zdrój o długości 14 km, który pociąg dalekobieżny pokonuje blisko pół godziny. Generalnie i tak pociąg IC Antares na omawianym odcinku ma wyższą prędkość handlową niż jego odpowiednik pokonujący odcinek Kraków Główny – Katowice. Mimo że ruch prowadzony jest liniami jednotorowymi, postoje na stacjach wynoszą 1 minutę.

Również infrastruktura pasażerska oferowana podróżnym nie jest w najwyższym (mówiąc bardzo delikatnie) standardzie. Na początku lutego, w 10 lokalizacjach, gdzie zatrzymuje się IC Antares (perony między Zawadą a Lubaczowem), tylko w Hrebennem otwarta była poczekalnia. W oczekiwaniu na pociąg w budynku można schronić się w Werchracie, gdzie… ktoś wybił dziurę w zamkniętych drzwiach. W wiaty wyposażone są prawie wszystkie przystanki, jednak ich konstrukcja nie chroni przed wiatrem, i zapewne w wielu przypadkach, także przed deszczem. Najgorzej sytuacja przedstawia się w Lubyczy Królewskiej. W najmłodszym mieście w tym rejonie (uzyskało prawa miejskie na początku tego roku), podróżnym nie udostępniono zadaszeń.

Odnośnie dostępności do peronów to praktycznie w każdej lokalizacji legalny dostęp do budowli jest tylko z jednej strony linii kolejowej. Po śladach widać, że podróżni, którzy jak większość ludzi nie lubią dużo chodzić, wydeptali sobie dodatkowe dojścia... Szkoda, że odnowiony tunel pod torami w Horyńcu Zdrój nie został przedłużony do perony. Gdyby to zrobiono dystans do kolei uległby wyraźnemu skróceniu.

Przynajmniej na kilku przystankach i stacjach znajdowały się informacje mogące wprowadzić w błąd. Wprawdzie na każdym przystanku były wywieszone rozkłady jazdy, często po dwa plakaty, ale (co ciekawe) nie zawsze dane na obu były zbieżne. Stąd nadal można wyczytać, że od połowy grudnia ubiegłego roku pociągiem bezpośrednim będzie można dojechać do... Warszawy. Również w niektórych obiektach dworcowych można odnaleźć bardzo nieaktualne informacje, np. w poczekalni w Hrebennem nadal wiszą już historyczne plakaty reklamujące oferty... PKP Przewozy Regionalne, a na drzwiach dworca w Suścu znajduje się „zawsze aktualna” informacja o… kursowaniu w soboty i w niedziele pociągów regionalnych Rzeszów – Zamość Wschód – Rzeszów. Można się domyślać, że plakat powieszono w ubiegłym roku, ale nikt ani go nie zdjął ani choćby opatrzył datą kursowania składów...

Raczej nie należy się spodziewać poprawy dostępu do poczekalni. Wymowny  jest przykład Zamościa, gdzie budynek został kupiony przez samorząd. Mimo zmiany właściciela obiekt nie był udostępniany podróżnym nawet podczas najbardziej niekorzystnej pogody...

Jak zaobserwowano w terenie, zarządcy dróg nieczęsto troszczą się o poinformowanie potencjalnych podróżnych o istnieniu stacji kolejowej – przy większości roztoczańskich szos nie ma odpowiednich znaków. O ile dla miejscowych nie jest to problem, to turyści, bądź co bądź tłumnie odwiedzający Roztoczę, łatwo nie mają. Zwłaszcza Ci, którzy chcą wyjechać pociągiem z Werchraty. Aby oddać sprawiedliwość najlepiej sytuacja przedstawia się wzdłuż Drogi Krajowej nr 17, gdzie ustawiono kierunkowskazy do stacji Hrebenne i Lubycza Królewska.

Drobne zaniedbania można poprawić przy pewnej dozie dobrej woli, jednak zdecydowaną poprawę stanu technicznego infrastruktury kolejowej zapewni realizacja inwestycji. Wprawdzie w Krajowym Programie Kolejowym znalazły się projekty „Modernizacja linii kolejowej nr 69 Rejowiec – Hrebenne” o wartości 332 mln zł oraz „Rewitalizacja linii kolejowej nr 101 Munina – Hrebenne na odcinku Munina – granica państwa” o wartości 214 mln zł, jednak oba trafiły na listę rezerwową. Nie jest zatem pewna ich realizacja. Dodatkowo projektem rekomendowanym do wykonania w ramach Strategii Współpracy Transgranicznej Województwa Lubelskiego Obwodu Lwowskiego, Obwodu Wołyńskiego i Obwodu Brzeskiego na lata 2014-20 jest poprawa połączenia Warszawa – Zamość – Lwów, jednak i w tym przypadku nie wiadomo, czy dojdzie do realizacji zadania. W terenie zaobserwowano prace na peronie w Suścu, zarządca infrastruktury liniowej poszukuje wykonawcy projektu przebudowy jednego przepustu na linii nr 101, a w wykazie zamknięć zakłada się prace budowlane na wybranych obiektach inżynieryjnych oraz naprawy niektórych odcinków. Zatem należy spodziewać się pewnej poprawy stanu infrastruktury, jednak nie ma pewności, co do kompleksowej poprawy stanu technicznego linii kolejowych.