Lubelskie: Linia Chełm – Włodawa w programie „Kolej Plus”

Linia kolejowa Chełm – Włodawa położona jest w środkowo-wschodniej części województwa lubelskiego. Trasa o długości ok. 45 km biegnie z południa na północ, zbliżając się do granicznej rzeki Bug. Łączy ona Chełm ze stacją Włodawa (położoną w Orchówku), odległą o ok. 4 km od centrum miasteczka liczącego ok. 13,5 tys. mieszkańców. Tor przecina tereny gmin: Chełm, Ruda Huta, Wola Uhruska i Włodawa, jednak uruchamiane jedynie w sezonie letnim i jesiennym pociągi pasażerskie obsługują jedynie ostatnie trzy z wymienionych jednostek samorządu lokalnego.

Sieć przystanków po wybudowaniu kilku peronów liczy 10 przystanków. Pociągi towarowe korzystają z trzech stacji (Ruda Opalin, Sobibór i Włodawa), gdzie na wagony ładowane jest drewno pozyskiwane z okolicznych lasów. Mimo prowadzenia ograniczonego ruchu kolejowego pasażerskiego i towarowego, linia ulega stopniowej degradacji. Świadczy o tym wydłużenie czasu przejazdu pociągów regionalnych do prawie 80 minut. Z drugiej jednak strony staraniem PKP Polskich Linii Kolejowych w ubiegłym roku wyremontowano kilka obiektów inżynieryjnych, wcześniej wybudowano 3 nowe przystanki (Ruda Huta, Majdan Stuleński i Okuninka Białe).

Linia kolejowa nr 81 jest przykładem ograniczonej reaktywacji połączeń pasażerskich. Stało się to za sprawą zaangażowania władz samorządów różnych szczebli, które partycypują finansowo w uruchamianiu pociągów głównie z myślą o turystach. Problemem w rozwoju regularnych połączeń pasażerskich, obok wysokich kosztów ich uruchomienia, jest spadająca liczba mieszkańców w stosunkowo niewielkich miejscowościach położonych wzdłuż linii kolejowej, rozwój transportu indywidualnego oraz upadek wielkich zakładów położonych w pobliżu stacji, do których pociągi mogłyby stanowić dogodny dojazd.

Mimo dość niekorzystnej sytuacji, władze różnych szczebli samorządu czynią starania, aby infrastruktura kolejowa była impulsem rozwojowym dla terenów powiatów chełmskiego i włodawskiego. Największe nadzieje są związane z reaktywacją kolejowego przejścia granicznego we Włodawie – Orchówku. Inwestycja wiązałaby się z budową mostu kolejowego na Bugu i toru do niego, wykonania niezbędnej infrastruktury granicznej i kolejowej. Przedsięwzięcie wpisano do dokumentów strategicznych (Strategia Współpracy Transgranicznej Województwa Lubelskiego, Obwodu Lwowskiego, Obwodu Wołyńskiego i Obwodu Brzeskiego na lata 2014–2020) i planistycznych (Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego), zabiegi za jego utworzeniem czynił (od roku nie odbyło się żadne posiedzenie) również specjalny zespół parlamentarny. W ramach przygotowań do kolejnej perspektywy finansowej Unii Europejskiej, samorząd województwa lubelskiego zgłosił do regionalnego programu operacyjnego jako projekt rezerwowy rewitalizację omawianej trasy. Zaproponował także budowę mostu granicznego pod Włodawą oraz linii kolejowej o prześwicie 1520 mm do Zawady.

Ciekawym pomysłem jest propozycja rozwoju turystyki na terenie powiatu włodawskiego w oparciu o linię kolejową. Taka propozycja pojawiła się ze strony Wydziału Budownictwa i Architektury Politechniki Lubelskiej. W ramach prac badawczych studentów uczelni opracowano studium z wieloma atrakcjami dla miłośników wypoczynku na świeżym powietrzu.

Linia nr 81 została dostrzeżona przez autorów Programu Uzupełniania Lokalnej i Regionalnej Infrastruktury Kolejowej. Rządowy program „Kolej Plus” ma być realizowany od stycznia 2019 r. do końca grudnia 2023 r. Zawiera listę projektów, wśród których wymieniono rewitalizację linii Chełm – Włodawa. Zadanie to miałoby zostać zrealizowane ze środków rządowych z niewielkim wkładem jednostek samorządu terytorialnego (15%). W odróżnieniu od innych projektów, realizacja przedsięwzięcia jest o tyle łatwiejsza, że (zgodnie z nazwą) nie dotyczyłaby budowy nowych odcinków torów bądź korekty trasy (choć przydatne byłoby wydłużenie linii do miasta Włodawy, aby kolej mogła stanowić realną konkurencję dla innych form transportu).

Atutem przedsięwzięcia jest sytuacja polityczna – województwem będzie samodzielnie rządzić Prawo i Sprawiedliwość, również na niższych szczeblach wygrali samorządowcy PIS, np. w Chełmie i powiecie włodawskim. Podstawowym ograniczeniem wydaje się jednak czas realizacji – na pozyskanie niezbędnej dokumentacji i wszelkich zgód administracyjnych (w tym środowiskowych – linia kolejowa przecina kilka rezerwatów i obszarów Natura 2000) oraz wykonanie robót budowlanych cztery lata mogą okazać się zbyt krótkie. Innym zagadnieniem jest ostateczne rozstrzygnięcie o budowie (bądź nie) kolejowego przejścia granicznego w Orchówku i linii kolejowej szerokotorowej, aby rewitalizacja linii nr 81 nie pogrzebała lub poważnie utrudniła postulowane od wielu lat przedsięwzięcie.