Liczenie pasażerów coraz dokładniejsze

Wzrost znaczenia transportu publicznego coraz mocniej wymusza wprowadzenie do użytku przez organizatorów i przewoźników nowoczesnych narzędzi do badania, analizy i planowania potoków pasażerskich. Pierwszą i najważniejszą sprawą, bez której nie można poczynić dalszych kroków jest jednak zebranie odpowiednich danych. Ułatwione zadanie mają tu przewoźnicy dalekobieżni – dzięki obowiązkowi rezerwacji miejsc znają dokładnie trasę, którą pokonuje każdy pasażer. Odwrotnie wygląda sytuacja w transporcie miejskim i regionalnym – duża liczba pasażerów korzystających z biletów okresowych (i pewna liczba pasażerów „na gapę”) powoduje, że trudno określić dokładną liczbę podróżnych i wskazać przejazdy, które są najczęściej przez nich wybierane. Utrudnia to dostosowanie oferty, planowanie rozkładu jazdy oraz inwestycji.

W tradycyjnym podejściu, informację odnośnie liczby osób, które korzystają z publicznego transportu czerpano za pomocą danych z przychodów z biletów, ręcznych pomiarów pasażerów oraz badań ankietowych. Pomiar ręczny ma wiele wad – nie dość, że wymaga zatrudnienia dodatkowych osób to dokładność nabytych danych maleje w godzinach szczytu przewozowego, kiedy wiele osób wsiada i wysiada z pojazdu. Wysoki koszt prowadzenia badań powoduje, że przeprowadza się je okazjonalnie. Jeszcze droższe są badania ankietowe. Dostarczają one wprawdzie tylko szacunkowych informacji na temat tras (dokładność zależna jest od wielkości próby badawczej), ale pozwalają poznać dodatkowe informacje na temat preferencji czy opinii klientów.

W efekcie narzędzie jest raczej wykorzystywane do przechwytywania brakujących danych szczegółowych. Jednym z rozwiązań jest automatyczne liczenie pasażerów, stosowane od lat 90. XX wieku. Odbywa się ono najczęściej za pomocą czujników optycznych monitorujących obszar drzwi. Zakres tych rozwiązań jest bardzo szeroki – od podstawowych bramek świetlnych do czujników liczących które wykorzystują zaawansowane algorytmy analizy kształtu. Zalety systemów zliczania pasażerów to m.in. ciągły strumień danych, niezależny od dnia, dni tygodnia czy świąt a także dodatkowych zdarzeń (np. koncertów, meczów i innych imprez masowych). W zależności od stopnia zaawansowania urządzeń można pozyskać informacje zupełnie nowej jakości – na przykład na temat poziomu zapełnienia konkretnego kursu, udziału danego operatora przewozowego w systemie transportowym, średniego czasu wymiany pasażerów na poszczególnych przystankach /stacjach itd. Niestety, nie każdy system zliczania działa identycznie, dlatego dokładność pomiaru zależy od zastosowanej technologii czujników.

Dlaczego przewoźnikom i organizatorom powinno zależeć na jak najdokładniejszych danych dotyczących liczby pasażerów? Przede wszystkim umożliwia to lepsze planowanie tras i rozkładów jazdy i co za tym idzie przedstawianie coraz lepszej i bardziej dopasowanej do potrzeb pasażerów oferty biletowej. Poznanie liczby pasażerów często jest też bardzo ważne dla prawidłowego udzielenia dotacji za usługi świadczone na rzecz organizatorów transportu przez przewoźników. Na poziomie strategicznym pomaga natomiast podjąć trafne decyzje inwestycyjne w nowy tabor. W ten sposób liczenie pasażerów to nie tylko liczenie ludzi, ale także dystrybucja pieniędzy.

IRMA MATRIX

Warto podkreślić, że technologie zliczania pasażerów są cały czas rozwijane. Jedną z przodujących na tym rynku firm jest Iris GmbH, której technologie w ciągu 26 lat rozwoju znalazły zastosowanie w około 80 tysiącach pojazdów w ponad 60 krajach. Najnowszą generacją czujników jest Irma Matrix. Wykorzystuje on technologię pomiaru odległości 3D-ToF (Time-of-Flight) z rozdzielczością 500 pikseli oraz analizę kształtu obiektów. Zasada ToF zapewnia wysoką dokładność liczenia bez względu na kolor ubioru pasażerów, temperaturę, ruchome tło, światło otoczenia lub refleksy świetlne.

Czujniki ToF działają nawet przy niskich wysokościach drzwi (poniżej 1,90 m wysokości). Dzięki temu znalazły zastosowanie nawet w berlińskich autobusach piętrowych czy w berlińskim metrze, w których instalacja czujników była bardzo utrudniona. Z kolei rozdzielczość 500 pikseli pozwala na zliczanie pasażerów nawet w sytuacji dużego tłoku w pojeździe. Czujnik ocenia realną odległość od obiektu i przekazuje informacje o jego kształcie, a tym samym rozpoznaje ludzi pod względem ich kontur i ruchu. Dzięki temu system może rzetelnie rozróżnić poruszające się osoby od przedmiotów – takich jak bagaż. Obudowa o stopniu ochrony IP67 zapewnia bezpieczną pracę nawet w ekstremalnych warunkach klimatycznych, a nowoczesny wygląd bez problemu integruje się z wnętrzem pojazdu. Czujnik cechuje wsparcie dla bieżących interfejsów z pokładową infrastrukturą informacyjną poprzez magistrale CAN, IBIS, IBIS-IP, również z wykorzystaniem
technologii Power over Ethernet (PoE). Natomiast współczynnik średniego czas pomiędzy awariami przekraczający 1,2 mln godzin zapewnia właściwie bezawaryjność produktu. Istotnym elementem, pokazującym zaawansowanie technologiczne współczesnych systemów jest to, że metoda 3D-ToF o wysokiej rozdzielczości zapewnia również możliwość niezawodnego liczenia rowerów i wózków inwalidzkich. Potwierdziły to już projekty pilotażowe. Jednocześnie zbieranie i przechowywanie danych z czujnika liczącego jest bezpieczne i nie narusza prywatności pasażerów. Wymogi dokładności badań liczby pasażerów reguluje niemiecka norma VDV457 – coraz częściej stosowana w całości lub w części także poza granicami Niemiec. Czujnik Irma Matrix został już kilkakrotnie certyfikowany w zgodzie z tą normą i potwierdzony przez niezależnych ekspertów. W jakość produktów Iris GmbH ufa ponad 500 operatorów autobusowych i kolejowych – od małych miast takich jak Luckau i Pinneberg do metropolii takich jak Berlin, Paryż, Warszawa, Moskwa, Szanghaj, San Francisco czy Nowy Jork.