IGTL negatywnie opiniuje projekt Ustawy o czasie pracy maszynistów

Izba Gospodarcza Transportu Lądowego zwraca uwagę, że założenia do projektu były już przedmiotem konsultacji publicznych w połowie 2018 roku i również wówczas przedstawiła szereg merytorycznych zastrzeżeń do proponowanych rozwiązań, które niestety nie zostały wzięte pod uwagę przy formułowaniu obecnie konsultowanej wersji projektu ustawy.

Izba podkreśla, że proponowane przepisy negatywnie wpłyną nie tylko na konkurencyjność transportu kolejowego, ale w wielu przypadkach będą niekorzystne dla samych pracowników. Ponadto moment, w którym przedkładany jest projekt, jest zdaniem IGTL skrajnie niefortunny, ponieważ cały sektor zmaga się ze skutkami kryzysu wywołanego pandemią COVID19, a wprowadzanie rozwiązań ograniczających elastyczność pracy maszynistów, przy ich już istniejącym deficycie, „wyłącznie pogłębi problemy i nie przyniesie żadnych pozytywnych efektów”.

Brak maszynistów będzie jeszcze bardziej odczuwalny

Obecnie deficyt maszynistów określa się na około 10%, co nie zmieni się przy obecnym okresie szkolenia i wymaganiach zdrowotnych. Zdaniem Izby, wprowadzenie pojęcia stacji macierzystej i doliczanie do czasu pracy czasu dojazdu do miejsca wykonywania pracy spowoduje wzrost zapotrzebowania na maszynistów o ponad 10%. Do stacji macierzystej IGTL ma zresztą dużo więcej bardziej szczegółowych uwag.

Zdaniem Izby, projekt ustawy zawiera szereg luk w obszarze definicji i odniesienia do innych przepisów, a także jest w niektórych aspektach wewnętrznie sprzeczny. Do tego przeczy innym prowadzonym działaniom dotyczącym nadzoru nad zawodem maszynisty. – Konieczna jest w tym zakresie pogłębiona analiza i dopracowanie propozycji z udziałem pracodawców (w tym prywatnych), reprezentacji pracowników oraz UTK – podkreśla IGTL, dodając, że uzasadnienie projektu zawiera dane z lat 2013, czy 2016, co jest niewłaściwe z punktu widzenia faktycznej potrzeby regulacji ustawowej ze względu na upływ czasu i zmiany na rynku oraz w przepisach. Co więcej, w ocenie skutków regulacji wskazano na poprawę w zakresie korzystania przez maszynistów z odpoczynków dobowych (między 2013 a 2016 rokiem), co właściwie oznacza, że nowa regulacja nie jest potrzebna.

Jak zauważa IGTL, w uzasadnieniu projektu napisano, że głównym celem projektu jest poprawa bezpieczeństwa, ale nie jest wskazane, w jaki sposób wprowadzenie np. stacji macierzystej lub zróżnicowanie zasad dotyczących czasu pracy pomiędzy pracowników pracujących na podstawie umów o pracę lub umów cywilno-prawnych miałoby służyć temu celowi. Wszystkie firmy członkowskie, które przekazywały swoje stanowisko do IGTL w ramach wewnętrznych konsultacji wskazywały, że w ich opinii wprowadzenie przedmiotowych regulacji w proponowanym kształcie nie poprawi bezpieczeństwa w ruchu kolejowym, a w wielu przypadkach może wpłynąć na nie negatywnie.

Spadnie konkurencyjność, wzrosną koszty

Kolejnym zarzutem jest oderwanie projektu od realiów zliberalizowanego rynku przewozów (w szczególności towarowych) i forsowanie rozwiązań z układu zbiorowego jednej ze spółek, podczas gdy w innych podmiotach z powodzeniem stosowane są inne rozwiązania dotyczące zapewnienia pracownikom odpoczynku, noclegów, dowozu do miejsca pracy, itd. – Jest to podejście skrajnie nieefektywne i podniesie koszty funkcjonowania przewozów kolejowych, obniżając ich konkurencyjność wobec transportu drogowego – pisze IGTL.

W propozycji ustawy zapisano, że nie pociągnie ona za sobą skutków finansowych, co zdaniem ekspertów nie jest prawdą, bo przewoźnicy poniosą koszty dostosowania posiadanych systemów IT w zakresie ewidencji, rejestracji i rozliczania czasu pracy. Do tego w wielu przypadkach konieczne będzie stworzenie nowych stanowisk pracy do nadzoru i zgłoszeń w ramach nowego systemu. – Ponadto powstanie konieczność pozyskania i przystosowania pomieszczeń dla maszynistów w stacjach macierzystych. Powstaną też ogromne koszty nieefektywności w organizacji pracy maszynistów i zwiększonego bezzasadnie zatrudnienia. W administracji publicznej powstaną koszty wynikające z konieczności wdrożenia rozwiązań IT, ich utrzymania i obsługi, dodatkowych obowiązków w zakresie nadzoru itd. – wskazuje IGTL.

– W opinii Izby Gospodarczej Transportu Lądowego nieodzowne jest zorganizowanie konferencji uzgodnieniowej, podczas której określono by wszystkie obszary objęte projektem, które wymagają dalszej analizy i wypracowania kompromisowych rozwiązań. Postulujemy, aby w kolejnym kroku została powołana przy Ministerstwie Infrastruktury specjalna grupa robocza z udziałem jak największej reprezentacji pracowników, pracodawców, a także Urzędu Transportu Kolejowego, której zadaniem byłoby kompleksowe opracowanie nowego projektu ustawy. Tego typu podejście jest z powodzeniem stosowane w ramach Forum Inwestycyjnego i przynosi bardzo realne korzyści – podsumowuje w piśmie IGTL.