Spór o GSM-R: Rozprawa w KIO nie odbyła się

Dzisiaj Krajowa Izba Odwoławcza zajmie się odwołaniem konsorcjum Kapsch CarrierCom i Porr od wyników przetargu na instalację systemu GSM-R, który ma objąć swoim zasięgiem ponad 13 tysięcy kilometrów linii kolejowych w całym kraju. W przetargu jako najkorzystniejsza została wybrana oferta konsorcjum Nokia Solutions oraz SPC (2,644 mld zł brutto bez opcji/ 2,789 mld zł brutto z prawem opcji). Oferta konsorcjum Kapsch-PORR o wartości 3,724 mld zł brutto (3,892 mld zł z prawem opcji) była dużo bliższa kosztorysowi zamawiającego (ok. 3,727 mld zł brutto).

Chodzi o więcej niż miliard

W zeszły piątek (10 listopada) Izba oddaliła odwołanie konsorcjum Kapsch-PORR w sprawie odtajnienia części oferty Nokii. Najważniejsze jednak będzie rozstrzygnięcie, które dopiero przed nami, dotyczące prawidłowości oferty Nokii. – Mowa o ogromnych pieniądzach, bo zgodnie z opracowanym w czerwcu planem na wdrożenie interoperacyjności w zakresie sterowania, Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa zamierza przeznaczyć 6 miliardów złotych. Dlatego wszystkie pojawiające się w przetargu wątpliwości muszą być absolutnie dogłębnie przeanalizowane – mówi Adrian Furgalski, wiceprezes zarządu w Zespole Doradców Gospodarczych TOR. To blisko jedna dziesiąta całości środków w Krajowym Programie Kolejowym.

To jednak nie wszystko – jak twierdzi Kapsch CarrierCom, ewentualne opóźnienie we wdrożeniu sieci GSM-R lub niekompletna sieć obiektów radiowych mogą przynieść kolejne zagrożenie dla całości programu kolejowego. Brak stabilnego i pełnego zasięgu radiowego uniemożliwi bowiem wdrożenie drugiego komponentu systemu ERTMS – ETCS poziom drugi. Co więcej, w niektórych przypadkach, jak np. na linii nr 7 Otwock – Lublin, warstwa ETCS poziom drugi jest instalowana jednocześnie z urządzeniami sterowania warstwy podstawowej. Istnieje ryzyko, że brak kompletnego zasięgu GSM-R uniemożliwi odbiór prac i rozliczenie tego projektu.

Skąd ogromne różnice w cenach?

Oferta Nokii jest niższa zarówno od kosztorysu, jak i od drugiej oferty w przetargu o ponad miliard złotych. Zdaniem Kapsch CarrierCom, w takiej cenie realizacja inwestycji nie jest możliwa. Firma podaje konkretne wyliczenia budzących wątpliwości składników ceny konkurenta. Jednym z nich jest niezbędne do działania systemu ułożenie sieci światłowodowej o długości – bagatela – kilkunastu tysięcy kilometrów. I przekonuje, że w kontekście rosnących cen na rynku wykonawczym i coraz bardziej widocznego braku wykwalifikowanych rąk do pracy to jego cena jest realna.

Postępowanie obejmuje ułożenie 13 600 km światłowodu, jednak warunki techniczne wymuszają ułożenie sieci o kilkaset kilometrów dłuższej. Część kabli będzie układana na terenach miejskich, co oznacza konieczność prowadzenia prac ręcznie, z ograniczoną możliwością wykorzystania maszyn. Do tego dochodzi kwestia rozmieszczenia obiektów radiotelekomunikacyjnych OR (składających się m.in. z wież i kontenerów strunobetonowych) – z oferty Nokii ma wynikać, że zaplanowano w niej budowę tylko ok. 1170 obiektów. Jak przypomina Grzegorz Klukowski z Kapsch cytowany przez "Puls Biznesu", oficjalne i dostępne szacunki PKP PLK (z prezentacji z 2014 roku) podawały liczbę 2200 obiektów koniecznych do ulokowania – niemal dwukrotnie więcej. Podobną liczbę obiektów OR PKP PLK przekazało w założeniach do „Studium wykonalności”.

– Do trwającego postępowania PKP PLK przekazało 1074 lokalizacji nominalnych (wraz z pozwoleniami na budowę) zaplanowanych na około 7400 km linii kolejowej. Rozlokowując średnią liczbę na kilometr na pozostałe do pokrycia około 5000 km, otrzymamy łącznie około 1800 obiektów OR –  dodaje Klukowski. Konsorcjum Kapsch zaproponowało w swojej ofercie 1950 obiektów OR. Rozszerzenie oferty o dodatkowe obiekty OR Kapsch uzasadnia koniecznością spełnienia rygorystycznych wymogów PKP PLK zawartych w OPZ oraz koordynacją sieci na granicach państwa, gdzie wymagane jest ograniczenie mocy nadajników radiowych, co automatycznie powoduje konieczność zwiększenia liczby obiektów OR. To drugi z czynników, który według Kapsch miał przyczynić się do obniżenia ceny przez Nokię.

Kluczowy wyrok

To właśnie tym kwestiom będzie się dzisiaj przyglądać Krajowa Izba Odwoławcza. Zadecyduje ona, czy oferta Nokii zapewnia odpowiednią jakość systemu, czy też podlega odrzuceniu. To kluczowa sprawa nie tylko dla PKP PLK. – Dobrze rozbudowana sieć GSM–R miała posłużyć służbom i działaniom służącym bezpieczeństwu i obronności kraju – przypomina Adrian Furgalski. – Dziurawy system z przerywanym sygnałem będzie równoznaczny ze zmarnowaniem środków unijnych. Z drugiej strony – w pełni funkcjonalny system pozwoli zbudować dodatkowe narzędzia służące poprawie bezpieczeństwa kraju za pieniądze unijne – podsumowuje ekspert.

Redakcja Rynku Kolejowego przesłała wczoraj pytania do Nokii, aby ta ustosunkowała się do zarzutów podnoszonych przez Kapsch. Do momentu publikacji tego tekstu nie otrzymaliśmy odpowiedzi. W momencie, gdy tylko otrzymamy odpowiedź, tekst zostanie zaktualizowany.

Aktualizacja: Rozprawa w KIO nie odbyła się

Jak ustaliliśmy, zaplanowana na dziś (15 listopada) na godzinę 10:00 rozprawa w Krajowej Izbie Odwoławczej nie odbyła się. Izba dopiero wyznaczy nowy termin rozpatrzenia odwołania.