Kiedy Śląsk będzie mieć kolej aglomeracyjną?

W 2015 r. Koleje Śląskie przewiozły niecałe 16 mln pasażerów, natomiast SKM Warszawa przewiozła ponad 25 mln osób a trójmiejska PKP SKM ponad 37 mln pasażerów. Tymczasem linie kolejowe na terenie aglomeracji śląskiej przebiegają przez tereny silnie zurbanizowane zamieszkałe przez ponad 2 mln osób. Można zatem przypuszczać, że potencjał kolei aglomeracyjnej na Śląsku nie jest wykorzystywany.

Przyczyn takiego stanu rzeczy jest kilka. Dużym problemem kolei na Górnym Śląsku jest zły stan infrastruktury. Na wielu odcinkach obowiązują ograniczenia do 40 a niekiedy nawet do 20 km/h. Przy takiej prędkości pociąg nie może konkurować z transportem drogowym wykorzystującym dobrze rozwiniętą i stale rozbudowywaną sieć dróg ekspresowych, która oplata miasta konurbacji.

Modernizacje trwają

Polskie Linie Kolejowe zapewniają, że planują modernizację kluczowych linii kolejowych w tym regionie. W obecnej perspektywie realizowane będą projekty mające na celu poprawę parametrów technicznych linii i likwidowanie ograniczeń prędkości dla transportu towarowego i pasażerskiego w rejonie Górnego Śląska. Do realizacji tego celu przyczyniają się inwestycje finansowane z CEF i POIiŚ, których łączny koszt wynosi 5,7 mld zł.

Prace modernizacyjne wykonywane będą na ważnych śląskich liniach kolejowych tj.: linia E65 na odc. Będzin – Katowice – Tychy – Czechowice Dziedzice – Zebrzydowice, linia kolejowa E 30 na odc. Kędzierzyn Koźle – Opole Zachodnie, linia E30 na odc. Katowice – Chorzów Batory oraz Gliwice Łabędy, oraz na liniach na odcinkach: Gliwice – Oświęcim, Chybie – Nędza/Turze, Dorota – Mysłowice Brzezinka czy Toszek Północ – Rudziniec Gliwicki – Stare Koźle. W ramach zadania inwestycyjnego pn. „Rewitalizacja linii kolejowej Chorzów Batory – Tczew, odcinek: Bydgoszcz Główna  Zduńska Wola – Chorzów Batory” rozpoczęta została realizacja zadania pn. „Rewitalizacja toru nr 2 na odcinku Tarnowskie Góry – Kalety, przebudowa stacji Boronów oraz przebudowa rozjazdów w stacji Tarnowskie Góry”.

Jednakże znacznie ważniejszy dla kolei aglomeracyjnych jest odcinek Tarnowskie Góry – Bytom – Chorzów Batory – Katowice. Linia ta przebiega przez obszary miejskie zamieszkałe przez ponad 500 tys. ludzi, a przystanki Bytom, Chorzów Miast czy Chorzów Batory mają dogodną lokalizację. Na tej linii mogłaby kursować szybka kolej miejska na wzór trójmiejskiej SKM. Jednakże obecnie odcinek Chorzów Miasto – Chorzów Stary jest w stanie agonalnym, a oferta Kolei Śląskich nie zachęca do korzystania z pociągów jako środku dojazdu do szkoły czy pracy. Modernizacja tego fragmentu planowana jest w ramach projektu szybkiej kolei do Pyrzowic.

Lepiej między Katowicami a Gliwicami

Kolejną inwestycją jest przebudowa stacji Gliwice – zadanie to obejmuje kompleksową przebudowę układu torowego stacji, sieci trakcyjnej, przebudowę peronów, przejść pod torami, zabudowę zadaszenia stacji oraz roboty z branży sterowania ruchem kolejowym. Zakończenie robót przewidziane jest w II kwartale 2016 roku.

– Efektem tych prac będzie nowa jakość obsługi podróżnych na stacji Gliwice. Perony wyposażone w schody ruchome, platformy dźwigowe dla osób o ograniczonej możliwości poruszania się, mała architektura, nagłośnienie, informacja wizualna i monitoring stacji zapewnią podróżnym komfort i bezpieczeństwo – zapewnia Mirosław Siemieniec, rzecznik PKP PLK.

Linia Katowice – Gliwice jest jedną z najważniejszych dla kolei pasażerskich na Górnym Śląsku. Szlak prowadzi przez obszar zamieszkały przez ponad 700 tys. ludzi, a większość przystanków położona jest w ścisłych centrach miast. Linię tę można porównać do warszawskiej kolei średnicowej, gdzie obecnie w godzinach szczytu pociągi osobowe kursują co 4 minuty. Linia Katowice – Gliwice niedawno przeszła modernizację.

– Kierunek Katowice-Gliwice jest przez nas już teraz obsługiwany przez jedne z naszych najpojemniejszych składów, a w szycie przewozowym pociągi kursują co ok. 20-30 minut. Natomiast trudno już teraz wyrokować, w jaki sposób na skutek planowanych inwestycji zmienią się nasze możliwości w zakresie obsługi poszczególnych linii. Będzie to zależeć od możliwości infrastruktury – wyjaśnia Michał Wawrzaszek z Kolei Śląskich.

Wyodrębnić ruch aglomeracyjny

Stworzenie kolei miejskiej w obrębie katowickiego węzła kolejowego nie będzie możliwe bez oddzielenie ruchu aglomeracyjnego od dalekobieżnego. PLK planują w 2018 r. rozpocząć prace, które obejmą pełną modernizację linii z dobudową 2 torów na odcinku Będzin – Sosnowiec Główny – Katowice – Katowice Ligota wraz z budową nowych peronów na stacjach i przystankach.

– Podstawowym celem tego projektu jest oddzielenie kolejowego ruchu aglomeracyjnego i dalekobieżnego na terenie katowickiego węzła kolejowego. Pozwoli to na zwiększenie ilości pociągów, a budowa nowych przystanków osobowych zwiększy dostęp podróżnych do oferty przewozowej – zapewnia Mirosław Siemieniec.

Oddzielnie ruchu aglomeracyjnego od ruchu dalekobieżnego na tym odcinku jest oczekiwane przez Koleje Śląskie. – Taka sytuacja pozwoliłaby nam na uruchomienie większej ilości pociągów. Obecnie dołożenie chociaż jednego pociągu w szczycie przewozowym na linii Zawiercie-Katowice praktycznie graniczy z niemożliwością. Dodatkowo nasz rozkład jazdy mógłby być dużo bardziej elastyczny. Obecnie pociągi Kolei Śląskich, jako te posiadające niższy priorytet, muszą się „wpasowywać” pomiędzy pociągi dalekobieżne. Jednak szczegółowe możliwości zmian w naszej siatce połączeń będziemy mogli analizować, gdy będzie dokładnie wiadomo, jakie są nowe możliwości infrastruktury kolejowej w tym zakresie – mówi rzecznik Kolei Śląskich.

Integracja taryfowa

Jednakże sama modernizacja infrastruktury i zwiększenie częstotliwości kursowania pociągów to za mało by powstała kolej aglomeracyjna z prawdziwego zdarzenia. Konieczna jest także integracja z transportem miejskim poprzez wspólną taryfę biletową, co od kilku lat obowiązuje w Warszawie, gdzie bilety okresowe ZTM obowiązują też w Kolejach Mazowieckich w ramach wydzielonych stref taryfowych. Obecnie w aglomeracji katowickiej można skorzystać z „Biletu Śląskiego” który daje 20 proc. bonifikatę w porównaniu z kupnem oddzielnie biletu miesięcznego KZK GOP i Kolei Śląskich jest zatem znacznie droższy niż bilet okresowy warszawskiego ZTM dający porównywalną ofertę przewozową. Rzecznik Kolei Śląskich zapewnia że prowadzone są rozmowy ws. integracji taryfowej z transportem miejskim.

– Dążenie do integracji taryfowej jest jednym z naszych priorytetów na najbliższe lata. Koleje Śląskie podjęły już pewne kroki w tym zakresie – prowadzimy m.in. rozmowy o możliwości przystąpienia do systemu Śląskiej Karty Usług Publicznych. Już teraz Koleje Śląskie posiadają wspólny bilet miesięczny z KZK GOP – tzw. „Bilet Śląski” Współpracujemy również z MZK Tychy – nie tylko w zakresie wspólnej taryfy ale również skomunikowania rozkładów jazdy – mówi Michał Wawrzaszek.

Obecnie linia Tychy Lodowisko – Katowice jest jedynym na Śląsku odcinkiem, na którym kursuje kolej aglomeracyjna zintegrowana w pełni z transportem autobusowym i trolejbusowym. Szybką Kolej Regionalną uruchomiono w 2008 r. a odcinek Katowice – Tychy miał być zaczątkiem sieci obejmującej całą konurbację. Do dziś jednak planów tych nie zrealizowano.