Arriva z ośmioma pozytywnymi decyzjami UTK odnośnie otwartego dostępu

Zgodnie z ustawą o transporcie kolejowym by realizować połączenia komercyjne na trasie krajowej i międzynarodowej wymagana jest decyzja prezesa UTK o otwartym dostępie. Dopiero mając taką decyzję można ubiegać się o dostęp do infrastruktury kolejowej. Regulacje te nie obowiązują połączeń na które podpisano umowę o świadczenie usług publicznych z organizatorem publicznego transportu zbiorowego.

Prezes UTK wydał pięć decyzji na wnioski Arrivy w związku z chęcią uruchomienia komercyjnych połączeń międzywojewódzkich. Przewoźnik chciałby m.in. pojawić się w Warszawie oraz Łodzi i Szczecinie. Tylko dwa wnioski spotkały się z odmowną decyzją, z kolei trzy otrzymały akceptację Urzędu Transportu Kolejowego.

Z Warszawy do Poznania

Arriva złożyła 16 grudnia wniosek dotyczący m.in. o przyznanie otwartego dostępu na przewozy międzywojewódzkie na trasie Warszawa Wschodnia – Poznań Główny. Przewoźnik wnosił o przyznanie zgody na okres od 14 grudnia 2020 r. do 13 grudnia 2025 r. obejmujący rozkłady jazdy 2020/2021, 2021/2022, 2022/2023, 2023/2024 i 2024/2025.

Urząd zobligowany był jednak do przeprowadzenia analizy wpływu działalności określonej we wniosku na warunki ekonomiczne usług świadczonych na tej samej linii. Wynikło z niej, że wnioskowana przez Arrivę trasa pokrywa się z obszarem działania i zasięgiem przewozów realizowanych przez ministra właściwego do spraw transportu, a także województw: łódzkiego, mazowieckiego i wielkopolskiego oraz prezydenta m.st. Warszawy. Jak czytamy w opracowaniu, „planowane przez Arrivę połączenia dotyczą relacji, dla której występuje duża oferta przewozowa zapewniająca znaczną liczbę połączeń o różnym standardzie, zarówno na całej wnioskowanej trasie, jak i jej częściach”.

UTK stwierdził, że w takiej sytuacji z pociągów Arrivy korzystaliby w znacznej mierze pasażerowie podróżujący obecnie pociągami „służby publicznej”. – Uruchomienie tych połączeń wygenerowałoby spadek przychodów operatora – tłumaczy urząd i dodaje, że przyznanie Arriva otwartego dostępu na trasie Warszawa Wschodnia – Poznań Główny nie przyczyniłoby się do istotnego rozwoju oferty przewozowej. Wniosek przewoźnika spotkał się z odmową.

Z Wrocławia do Szczecina

Z taką samą decyzją prezesa UTK spotkał się wniosek o przyznanie otwartego dostępu na trasie Wrocław Główny – Szczecin Niebuszewo przez Poznań Główny. Arriva wystąpiła o zgodę na uruchomienie pociągów na okres od 1 września 2018 r. do 31 sierpnia 2023 r.

PKP PLK poinformowała, że nie jest w stanie jednoznacznie odpowiedzieć, czy wytrasowanie pociągów wnioskodawcy będzie możliwe, zwłaszcza przy uwzględnieniu prowadzonych i planowanych modernizacji na liniach nr 271 i 351. „Z analizy rozkładu jazdy wynika, że niektóre pociągi na stacjach węzłowych zaplanowane zostały w okresie szczytu przewozowego, w związku z czym z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że mogą one mieć wpływ na trasowanie dotychczas realizowanych przewozów” – czytamy w uzasadnieniu decyzji UTK. Podano również argument, że planowane trasy pokrywają się z połączeniami „służby publicznej” dofinansowanymi przez ministra.

Uruchamianie pociągów komercyjnych Arrivy negatywnie ocenił także marszałek województwa wielkopolskiego. – Nie stanowią one wartości dodanej dla rynku kolejowego – czytamy w piśmie. Zdaniem marszałka, czasy jazdy pociągów określonych we wniosku sugerują, że projekt oferty nie jest adresowany do klienta oczekującego szybkich połączeń między dużymi ośrodkami regionalnymi, lecz próby wejścia w rynek przewozów finansowanych w ramach użyteczności publicznej.

Negatywną ocenę wydał również marszałek województwa dolnośląskiego, wskazując na pokrywanie się przyjętych przez Arrivę godzin kursowania z godzinami uruchamiania pociągów szczytowych porannych i popołudniowych z Wrocławia w kierunku Rawicza. Marszałek poinformował również, że ograniczona przepustowość odcinka Wrocław Główny – podg. Grabiszyn – Wrocław Popowice w godzinach szczytów komunikacyjnych wymusza wzajemne uzgadnianie rozkładów jazdy. Wskazano także na duże obciążenie ruchem pociągów linii kolejowej nr 271, gdzie wyprzedzanie pociągów może odbywać się wyłącznie na stacjach Wrocław Osobowice oraz Żmigród. Brak uwag zgłosili za to marszałkowie z województw lubuskiego i zachodniopomorskiego.

Z Warszawy do Łodzi

Arriva złożyła również wnioski na dwie bardzo popularne trasy z Warszawy. Pierwsza dotyczy odcinka z Warszawy Wschodniej lub Warszawy Gdańskiej do Łodzi Fabrycznej. Przewoźnik chciał zacząć kursy od 1 września 2018 r. do 31 sierpnia 2023 r., korzystając z torów kolejowych nr nr: 1, 2, 17, 20, 23 i 447. Tutaj jednak negatywną opinię wydał marszałek województwa mazowieckiego wskazując na zagrożenia dla realizacji połączeń służby publicznej w związku z ograniczoną przepustowością i planowanymi pracami remontowymi na linii kolejowej nr 447. Podobne stanowisko przyjął również minister ds. transportu, tłumacząc, że przewozy komercyjne będą wywierać znaczny wpływ na warunki ekonomiczne usługi publicznej.

PKP PLK poinformowała, że w związku z prowadzonymi i planowanymi pracami remontowo-modernizacyjnymi w obrębie Warszawskiego Węzła Kolejowego nie widzi możliwości zwiększenia liczby tras do roku 2025. Modernizowane będą linie kolejowe nr 20 i 447 (tor 1), co spowoduje znaczne ograniczenie przepustowości na odcinku Warszawa Zachodnia – Grodzisk Mazowiecki na linii nr 1. Tym samym prezes UTK wydał negatywną decyzję.

Z Warszawy do Krakowa

Drugi wniosek dotyczył z kolei pociągów na trasie Warszawa Wschodnia – Kraków Główny. We wniosku podano nawet szczegółowo odcinki tras kolejowych po których mogłyby poruszać się pociągi Arrivy. Wskazane zostały takie linie kolejowe jak nr 1 na odcinku Warszawa Centralna – Grodzisk Mazowiecki, nr 2 na odcinku Warszawa Wschodnia – Warszawa Centralna, nr 4 na odcinku Grodzisk Mazowiecki – Psary, nr 8 na odcinku Kozłów – Kraków Główny, nr 19 na odcinku Warszawa Główna Towarowa – Józefinów, nr 20 na odcinku Warszawa Gdańska – Warszawa Główna Towarowa, nr 23 na odcinku Warszawa Główna Osobowa – Warszawa Zachodnia, nr 64 na odcinku Starzyny – Kozłów, nr 447 na odcinku Warszawa Zachodnia – Grodzisk Mazowiecki, nr 509 na odcinku Warszawa Główna Towarowa – Warszawa Gdańska, nr 570 na odcinku Psary – Starzyny.

Ministerstwo przekazało jednak, że analiza frekwencji i przepełnień w pociągach uruchamianych na tej trasie w ramach umów o świadczenie usług publicznych w pełni zaspokaja popyt na połączenia tej relacji. Organizator przekazał także wyliczenie wskazujące, że uruchomienie pociągów, których dotyczy wniosek Arrivy, spowoduje ubytek pasażerów i przychodów operatora z połączeń, na które została zawarta umowa ramowa, na poziomie 27% i doprowadzi do wzrostu deficytu PKP Intercity o 106%.

Opinię wydał także marszałek województwa mazowieckiego. Obecnie umowa z Kolejami Mazowieckimi dotyczy połączeń o charakterze regionalnym i aglomeracyjnym, więc oferta adresowana jest więc do innej grupy podróżnych niż planowana oferta Arrivy. Tak więc marszałek podał, że połączenia wskazane we wniosku nie będą stanowiły konkurencji dla pociągów uruchamianych na podstawie umów o charakterze użyteczności publicznej przez tego samego przewoźnika.

Marszałek woj. łódzkiego nie wyraził większych obaw, tak samo, jak marszałek województwa śląskiego, zaś marszałek woj. świętokrzyskiego zastrzegł „sobie prawo pierwszeństwa przejazdu (rezerwacji tras)” przed pociągami kursującymi na podstawie decyzji o przyznaniu otwartego dostępu. Województwo małopolskie natomiast nie ma wiedzy, czy pociągi Arrivy wpłyną na ofertę połączeń w regionie.

Prezes UTK wydał jednak odmowną decyzję, kierując się przede wszystkim troską o PKP Intercity i wyliczenia ministerstwa. Nie bez wpływu pozostały też prace remontowo-modernizacyjne na linii kolejowej nr 1, 2 i 4 oraz na linii kolejowej nr 447, które będą realizowane w okresie od lipca 2017 r. do końca 2023 r., zwłaszcza, że Arriva chciała pojawić się na trasie z Warszawy do Krakowa już od 10 grudnia 2017 r. do 10 grudnia 2022 r.

Arriva pojawi się w Łodzi, Szczecinie, Olsztynie i Katowicach

Dużo więcej szczęścia przewoźnik miał w przypadku ośmiu innych wnioskowanych przez siebie tras. Prezes UTK wydał pozytywną opinię dla połączeń na trasach z Łodzi Fabrycznej do Szczecina Niebuszewa, z Olsztyna do Szczecina Niebuszewa oraz z Wejherowa do Katowic. Otwarty dostęp wydany został dla pierwszej trasy na okres od 1 września 2019 r. do 31 sierpnia 2024 r., w przypadku trasy ze Szczecina do Olsztyna na okres od 1 września 2018 r. do 31 sierpnia 2023 r., zaś dla linii z Wejherowa do Katowic na okres od 14 grudnia 2020 r. do 13 grudnia 2025 r.

Na tym jednak pozytywne decyzje się nie kończą. Arriva otrzymała decyzję o otwartym dostępie dla tras Wejherowo – Kielce Białogon na okres od 10 grudnia 2018 r. do 9 grudnia 2023 r., Łódź Fabryczna – Chełm na okres od 14 grudnia 2020 r. do 13 grudnia 2025 r., Wejherowo – Chełm na okres od 14 grudnia 2020 r. do 13 grudnia 2025 r. oraz Wrocław Główny – Szczecin Niebuszewo (przez Zieloną Górę) na okres od 1 września 2019 r. do 31 sierpnia 2024 r.

Prezes UTK podtrzymał także decyzję o przyznaniu otwartego dostępu na przewozy pasażerskie na trasie Bydgoszcz Główna – Hel oraz Hel – Władysławowo – Hel, które Arriva już aktualnie prowadzi i to z dużym powodzeniem. Decyzja w tym przypadku obowiązuje na okres od 11 grudnia 2016 r. do 11 grudnia 2021 r.

W przypadku skorzystania z uprawnienia przyznanego przez UTK i złożenia do zarządcy wniosku o przydzielenie lub wykorzystanie zdolności przepustowej, Arriva ma obowiązek uruchomić we wnioskowanych okresach co najmniej jedno połączenie w pełnych relacjach. Zdaniem prezesa UTK, połączenia realizowane na podstawie powyższych decyzji stanowią uzupełnienie oferty przewozowej.

Arriva chciałaby realizować połączenia z Wejherowa do Katowic liniami kolejowymi nr 1, 9, 131, 146, 202. Z Łodzi do Szczecina trasa mogłaby wieść liniami kolejowymi nr 14, 17, 25, 272, 273, 351, 406, 540 i 855, ze Szczecina do Olsztyna liniami nr: 18, 203, 273, 351, 353, 406 oraz 855, z Wejherowa do Kielc liniami nr 1, 2, 8, 9, 202 i 250, z Łodzi Fabrycznej do Chełma liniami nr 1, 2, 7, 17, z Wejherowa do Chełma liniami 7, 9 i 202 zaś z Wrocławia do Szczecina liniami 273 i 406.